Животные наши друзья

Ыдарай (Васильев) Николай Васильевич

    

Тупмалли:

 

Автан

Петушок

Ĕне

Корова

Йытăпа кушак

Кошка и собака

Кăвакал

Уточка

Пирĕн кушак

Наш кот

Такасем

Бараны

Хурсем

Гуси

Цыплята

Чăх чĕпписем

 

Автан

 

Автан вăхăт пĕлтерсе

Ирпе ирех авăтать –

Ăш ыйхăран вăратать:

Ки-ки-ри-ку-ук!

Хĕвел тухсан хĕрелсе

Паппа туни илем çук!

 

Петушок

 

Без часов наш Петушок

Время знает назубок.

Он кричит:

Ку-ка-ре-ку!

Не валяйтесь на боку!

Если солнце выше ели,

Всем пора вставать

с постели!

 

Ĕне

 

Тĕлĕнмелле ĕнерен:

Ĕне кавлет вĕçĕмрен.

Кавленĕрен вĕçĕмрен

Сĕт парать вăл кунсерен.

Ĕне сĕчĕ шурăскер,

Калама çук сиплĕскер,

Калама çук тутлăскер,

Пире çиме кирлĕскер.

Ĕне сĕтне çиекен

Пархатарлă пулмалла:

Сĕт паракан ĕнене

Куллен апат памалла.

 

Корова

 

Удивляет нас корова –

Целый день жевать готова!

И когда с лугов идёт

Всё равно она жуёт!

Округлилися бока –

Много даст нам молока.

Очень ценно для здоровья

Молоко её коровье!

Я Бурёнушку свою

С благодарностью кормлю.

Пусть она сто лет живёт –

Молочка для нас даёт!

 

Йытăпа кушак

 

Йытăпа кушак ялан

Мăртăхаççĕ тĕл пулсан:

Мăр-мар, хăр-хар –

Мана эсĕ кирлĕ мар!..

Харкашас йăли вĕсен

Сыпăнса пырать вĕçрен:

Харкашаççĕ ĕмĕрне –

Мĕн çитмен-ши вĕсене?

Пĕрин ăслă пулмалла –

Пуçласа ыр сунмалла:

Тан курмасăр пĕр-пĕрне

Туслăх пулмĕ ĕмĕрне.

 

Кошка и собака

 

У кота и у собаки

Не бывает дня без драки.

И такая вот беда

Длится долгие года.

Почему они дерутся

И никак не разберутся –

Кто же прав, а кто не прав?

Да такой у них уж нрав!

Должен умный уступить,

Гнев на милость заменить,

Чтобы кошки и собаки

Дальше жить могли без драки.

 

Кăвакал

 

Нартти-нартти Кăвакал,

Сана валли мĕн сахал?

Çамрăк хуçа пит кахал –

Картишĕнче шыв сахал!

Нартти-нартти Кăвакал,

Кил хушшинче шыв сахал.

Кахал мар та сан хуçу –

Чавса кÿлĕ тума çук!

Кÿлĕ çуккă – темех мар,

Пур тăватпăр çуккине:

Шăмпăлтатса çăвăнма

Шыв тултарăп тирĕке.

 

Уточка

 

О чём крякала всё утро?

Расскажи-ка мне ты, Утка.

Ах, беда моя, беда –

Нет ни речки, ни пруда!

Я сидел и думал сутки –

Как помочь мне этой утке?

Где найти мне водоём?

Может, в таз воды нальём?

Из бочонка достаю

Тёплую водицу –

Пусть утята плавают,

Курицы напьются.

 

Пирĕн кушак

 

Пирĕн килти кушакăн

Хура пустав пиншакĕ,

Сарă тиртен кĕрĕкĕ,

Кăвак пурçăн çĕлĕкĕ,

Мăйĕ тавра мăй çыххи,

Пилĕкĕнче пиçиххи,

Пиçиххийĕ çыруллă —

Хăй вара пит хăюллă.

Кăнтăрла та, каçпа та

Шавах çÿрет сунарта:

Вĕт кайăка хăратать,

Шăшисене тустарать.

 

Наш кот

 

Ах, какой нарядный кот

У меня сейчас живёт.

Ходит в шубке полосатой,

Щурит глазки хитровато.

У него на шее – бант,

Ходит важно, словно франт.

Как погладишь – он поёт,

Молоко из блюдца пьёт.

Спит всегда он только днём,

А стемнеет за окном,

Убегает на работу –

На мышиную охоту!

 

Такасем

 

Кăтра пуçлă такасен

Урисенче такансем:

Такан сырсан урана

Утма лайăх урамра.

Утма лайăх урамра,

Утма лайăх улăхра,

Çавăнпа та такасен

Урисенче такансем.

 

Бараны

 

Босиком ходить опасно –

И баранам это ясно!

Где же взять им сапоги

На четыре их ноги?

По горам и по лугам

Хорошо ходить ногам

Неизраненным, не битым –

Потому что есть копыта!

 

Хурсем

 

Хур тăвас мар хурсене –

Хур тунине пĕлет хур:

Хур тусассăн хăйсене

Хурсен сăхас йăли пур.

 

Гуси

 

Гуси горды, гуси важны,

Осторожны и отважны:

Кто на гуся замахнётся,

Тот узнает – гусь клюётся!

 

Чăх чĕпписем

 

Чăх чĕпписем кунĕпе

Шимппи-шимппи тăваççĕ,

Хăйсен çепĕç чĕлхипе

Çиме апат ыйтаççĕ.

Шимппи-шимппи чĕпсене

Хĕрхенетĕп чĕререн:

Ĕçме-çиме вĕсене

Хам паратăп ирсерен.

 

Цыплята

 

У хохлатки детский сад –

Десять маленьких цыплят.

Она водит их гулять,

Учит зёрнышки клевать.

Они бегают, пищат –

Червяков найти хотят.

Я пою их и кормлю,

Потому что всех люблю!